ضرورت استفاده از تابلو برق صنعتی

ضرورت استفاده از تابلو برق صنعتی

پیشرفت تکنولوژی باعث توصعه ی صنایع مختلف شده که این پیشرفت ها نیاز روز افزونی را جهت استفاده از انرژی مطالبه می کند.

اولین دستگاهی که در خط مقدم کنترل انرژی در تمام صنایع به چشم می خورد تابلو برق صنعتی است که وظیفه ی کنترل و توضیع جریان در تمامی تجهیزات و تاسیسات را باتوجه به نوع نیازو مقدار مصرف انرژی را دارد.

انواع تابلو برق صنعتی

تابلو برق های صنعتی دارای انواع گوناگونی است که به صورت کلی به چنج دسته ی به لحاظ جنس، سطح ولتاژ، مکان نصب، نحوه نصب و نوع طراحی تقسیم کرد که در این مقاله به معرفی انواع ان می پردازیم.

انواع تابلو برق صنعتی به لحاظ سطح ولتاژ

تابلو برق های صنعتی نسبت به تحمل جریان برق ورودیو خروجی به سه دسته‌ تقسیم می‌شوند:

تابلوهای برق فشار ضعیف(LV)

برق فشار ضعیف (Low Voltage)، به ولتاژهای  زیر 1000 ولت اشاره دارد. ولتاژهای نامی در این محدوده 2۲0، 380، 400، 415، 440، 480، 550 و 600 ولت است. در ایران، سیستم برق فشار ضعیف به سیستم چهار سیمه سه‌فاز 400 ولت خط به خط و 230 ولت خط به خنثی مرسوم است. همه وسایل برقی ما از برق فشار ضعیف استفاده می کنند. شرکت برق انرژی را تأمین و مدیریت می‌کند که در این میان، تابلو برق فشار ضعیف به عنوان واسطی برای توزیع و مصرف در سیستم برق فشار ضعیف نقش مهمی دارد.

بسته به طراحی و مهندسی که توسط متخصصین برق صنعتی برای هر پروژه صورت می پذیرد از تابلو برق صنعتی فشار ضعیف در ساختمان های بزرگ، بیمارستان ها، پارک ها، شرکت ها و کارخانجات، پالایشگاه ها و میادین نفت و گاز استفاده می شود. نوع تابلو به کار رفته متفاوت می شود. ممکن است یک پروژه بزرگ مقیاس با چند تابلو اجرا شود. از طرفی ممکن است یک پروژه دیگر به کمک تابلو برق صنعتی فشار متوسط اجرا شود. حتی ممکن است بنا به نیاز و شرایط پروژه، ترکیبی از این تابلو برق ها به کار گرفته شود.

از جمله معمول ترین انواع تابلو برق صنعتی فشار ضعیف شامل موارد زیر می باشد:

۱- تابلو برق هاي  Main یا اصلي.

۲- تابلو برق هاي SUB یا زيردستي.

۳- تابلو برق هاي DB یا دیواری رایج در اندازه هایی تقریبا کوچک.

۴- تابلو برق هاي واسطه اي MARSHALING.

5- تابلوهاي PLC يا DCS.

۶- تابلو برق های کشویی.

۷_ تابلو برق هاي.

8- تابلو برق های خازني.

تابلوهای برق فشار متوسط(MV)

تابلو برق صنعتی فشار متوسط که از گازهای عایق در ساخت آن ها استفاده شده است قابلیت نصب را نیز آسان تر می کنند. در تابلو برق با فشار متوسط از عایق های گازی به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی استفاده می شود که معروف ترین این نوع گازها، هگزا فلورید گوگرد است که درون محفظه تابلو برق را با آن اشباع می کنند.

زمانی که از هوا به عنوان عایق در تابلوهای برق فشار متوسط استفاده می شود، قادر نخواهیم بود فاصله بین اجزایی که سبب قطع مدار می شوند را کم کنیم. یعنی بی دلیل سبب اشغال فضای درونی تابلو شده ایم که در آینده مشکلاتی را پیش خواهد آورد، در واقع زمانی که تصمیم به استفاده از تابلوهای برق برای بکارگیری در مدارهای تاسیسات صنعتی می گیرید باید اولین اصل مدنظر شما ایمنی تابلو برق باشد.

تابلوهای برقی که گازهای عایق در زمینه افزایش ایمنی در آن ها به کار گرفته می شود از طریق سیستم هایی دقیق در زیر زمین توسعه پیدا کرده اند. این عمل سبب کارایی بهتر و همچنین بالا رفتن بازه ولتاژ کاری این تابلوها با رعایت ایمنی خواهد شد.از دیگر امکاناتی که تابلو برق فشار متوسط برای مهندسان فراهم می کند کم بودن درجه حرارتی است که هنگام کار و برقراری جریان ایجاد می کند.

تابلو برق ولتاژ متوسط در محفظه هایی با قابلیت های مختلف هم برای کاربردهای داخلی و هم در فضای باز موجود است. این دستگاه معمولاً برای نصب و نگهداری نیاز به دسترسی از سمت جلو و عقب دارد. تابلوهایی که فقط برای دسترسی به جلو طراحی شده اند می توانند از بخش عقب مستقیماً روی یک دیوار نصب شوند.

 

تابلوهای برق فشار قوی(HV)

برای تامین برق مورد نیاز ژنراتور هایی با قدرت بالای 1000 ولت از تابلو برق فشار قوی استفاده می شود. اجزاء تابلو برق فشار قوی حتما باید از کیفیت و استتاندارد های لازم بهره مند باشد تا از وقوع هر حادثه ای جاوگیری شود.

معمولا از گاز SF6 برای خنک کردن سیستم قدرت الکتریکی فشار قوی استفاده می شود. با استفاده بیشتر از ژنراتورها و موتورهای ولتاژ بالا و قوی‌تر از سال 2011 به بعد، استفاده از تابلو برق فشار قوی از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. امروزه گاز SF6 به‌عنوان ماده خنک‌کننده، برای استفاده در سیستم قدرت الکتریکی فشار بالا محبوبیت بیشتری پیداکرده است. اگرچه، گاز SF6 کاملاً هم بی‌نقص نیست و به اثر گلخانه‌ای می‌افزاید. این گاز 23 برابر بیشتر از گاز CO2 قدرت تخریب دارد؛ بنابراین، باید از نشت گاز SF6 در طول عمر قطع کننده مدار جلوگیری شود.

مزایای استفاده از تابرلو برق صنعتی فشار قوی

1-ضریب ایمنی بالا: این محفظه‌ها با نقش حفاظتی خود و دارا بودن مدار شکن‌های قوی نقش اساسی در ایجاد امنیت در مدارهای الکتریکی می‌کنند.

2-مقاوم بودن نسبت به زلزله و آتش‌سوزی: مدار شکن‌های موجود در این تابلوها با قطع جریان در مواقع لزوم، این تجهیزات را در برابر زلزله و آتش‌سوزی حفاظت می‌کند. یکی از مشکلاتی که درگذشته برای نگه‌داری موتورهای برق وجود داشت، این بود که این موتورها در معرض باد و باران، رطوبت، صاعقه، آلودگی و سایر آسیب‌ها قرار داشتند. امروزه تابلوهای برق همانند جعبه‌ای محافظت‌کننده تمامی تجهیزات مربوط به یک موتوربرق را درون خود نگه‌داری می‌کنند.

3-قابلیت نصب در مناطق آب‌وهوایی مختلف: تابلوهای برق در مناطق رطوبی، مناطق مرتفع و حتی آب و هوای آلوده قابلیت نصب رادارند. بنابراین در تمامی مناطق کشور می‌توان این تابلوها را نصب و نگه‌‌داری کرد.

4-به‌صرفه بودن هزینه نگه‌داری و تعمیرات: به‌طورمعمول یک تابلو برق فشار قوی، کمتر دچار اختلال می‌شود و هزینه نگه‌داری از آن معمولاً پایین است. در ساخت این تابلوها معمولاً از تجهیزات مقاوم استفاده می‌شود، چراکه طراحی اولیه با ذهنیت کارکرد مداوم ۲۴ ساعته صورت می‌گیرد.

5-قابلیت کنترل دستی: تابلوهای برق این قابلیت رادارند که در صورت بروز هرگونه خطایی، همانند اتصال کوتاه به‌وسیله اپراتور کنترل و خاموش شوند. ازآنجایی‌که جریان عبوری از تابلو برق فشار قوی بسیار زیاد است، باید حتماً قابلیت کنترل دستی داشته باشد تا در صورت بروز هرگونه خطا با مداخله دستی کارشناسان کنترل شود.

انواع تابلو برق صنعتی بر اساس طراحی

بنا به درخواست کارفرما از سوی واحد های صنعتی و نوع کاربری تابلو برق صنعتی، طراحی آنها متفاوت بوده و هر نوع نسبت به دیگری از خصوصیات، معایب، مزایا و قیمت متفاوتی برخوردار است. متداول‌ترین سلول ها به صورت زیر است:

تابلو برق سلول ریتال (Rittal)

تابلو برق سلول ریتال (Rittal) ازجمله تابلوهای پرکاربرد در مراکز صنعتی، کارخانجات، کارگاه‌ها، ادارات، بانک‌ها، فروشگاه‌ها، واحدهای مسکونی لوکس و… است این نوع تابلو برق معمولاً برای مکان‌هایی که فضا و آمپر مصرفی کمی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. ازنظر کاربرد مانند تابلوهای سیواکن است، ولی مونتاژ آنها آسان‌تر بوده و زمان کمتری نسبت به تابلوهای سیواکن می‌برند و دلیل راحت‌تر بودن مونتاژ این تابلو این است که فقط باید سلول‌های جدا به یکدیگر کوپل مکانیکی می شوند.

انواع تابلو برق ریتال

این تابلو برق از نظر طراحی و کاربرد به سه دسته تقسیم می‌شود:

1-تابلو ریتال دیواری:

تابلو سلول ریتال نوع دیواری خود به دو مدل تقسیم می‌شود: تابلو سلول ریتال دیواری AE و تابلو ریتال دیواری CM. این دو مدل تابلو هردو دیواری هستند ولی ازنظر ابعاد با یکدیگر متفاوت هستند. از این دو، مدل CM را می‌توان به‌صورت دو در و در ابعاد بزرگ تولید کرد.

 

2-تابلو ریتال ایستاده:

تابلوهای ایستاده سلول ریتال نیز به دو مدل PS4000 و ES5000 تقسیم می‌شوند که در ادامه به ان ها می پردازیم:

تابلو سلول ریتال ایستاده مدل PS4000: این مدل این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا چند سلول را به یکدیگر متصل کنید تا به ابعاد موردنیاز دست پیدا کنید. دیواره‌های پهلویی و پشتی این مدل یکپارچه نبوده و به‌وسیله‌ی پیچ به هم متصل می‌شوند. به‌همین‌دلیل، قابلیت گسترش ابعاد را دارد. اما اگر شما تنها به یک سلول نیاز دارید، بهتر است به‌جای آن از مدل ES5000 استفاده کنید. دلیل آن هم این است که مدل ES5000 ارزان‌تر از مدل PS4000 است.

تابلو سلول ریتال ایستاده مدل ES5000: در این مدل، تمامی دیواره‌های پهلویی و پشتی یکپارچه هستند و قابلیت اینکه در آینده بتوانید آنها را گسترش بدهید ندارند. اما مزیت بزرگ این مدل ارزان‌تر بودن آن نسبت به مدل PS4000 است. همچنین به‌دلیل یکپارچه بودن بدنه‌ی این تابلو برق، امکان IP بالاتر را فراهم می‌کند. در قسمت‌های بعدی درمورد درجه حفاظت تابلوهای برق صحبت خواهیم کرد.

3-تابلو  ریتال پیانویی یا اپراتوری:

تابلو سلول ریتال نوع پیانویی که به تابلو اپراتوری نیز مشهور است، کاربرد بسیار زیادی در امور کنترلی و مانیتورینگ دارد. این نوع تابلو به شما این امکان را می‌دهد که صفحه‌های نمایشگر و همچنین صفحه کلیدهای کنترلی را برروی آن قرار دهید.

همان‌طور که گفتیم، مونتاژ تابلوهای  ریتال از  سیواکن آسان‌تر است. فیدرهای خروجی این تابلو می‌توانند فیوز مینیاتوری و یا کلیدهای کامپکت باشد. اگر تصمیم به استفاده از فیوز مینیاتوری دارید بایستی آن را براساس جریان سطح مقطع سیم انتخاب کنید. و اگر قرار است از کلید کامپکت استفاده شود، درصورتی‌که جریان بیشتر از 250 آمپر بود، باید از شینه استفاده کنید.

تابلوهای سلول ریتال نیز همانند تابلوهای سیواکن دارای سه کلید هستند. از این سه کلید، کلید وسطی مربوط به کوپلر و دو کلید کناری مربوط به ورودی است. دراین‌حالت، اگر برق شهری قطع شود، کوپلر کلید دوم را وصل کرده و مصرف‌کننده‌ها از طریق آن تغذیه می‌شوند.

سلول‌های خروجی در طرفین تابلو برق قرار می‌گیرند و فیدرهای خروجی نیز در داخل این سلول‌ها گذاشته می‌شوند. درصورتی که تعداد خروجی‌ها افزایش یابد، لازم است که سلول‌هایی را به طرفین تابلو برق اضافه کنید.

در تابلو برق سلول ریتال، شینه‌ها در قسمت پشت قرار می‌گیرند و فیوزها یا کلیدهای کامپکت به‌وسیله‌ی سیم یا کابل به شینه‌های اصلی متصل می‌شوند. همچنین براساس نیاز سفارش‌دهنده می‌توان قسمتی از درها را با شیشه یا تلق شیشه‌ای پوشاند تا کلیدهای خروجی قابل مشاهده باشند.

تمام شینه‌کاری تابلو باید از قسمت پشت آن انجام شود. فیدرها یا کابل‌های ورودی از مسیر زیر کلیدها به کلیدهای اصلی متصل می‌شوند و خروجی کلید نیز به شینه‌های اصلی مرتبط می‌شود. کلیدهای مصرف‌کننده‌ها نیز باید به‌وسیله‌ی کابل یا شینه به این شینه‌های اصلی متصل شوند. معمولاً اگر جریان تا 250 آمپر باشد از کابل و اگر بیشتر از آن بود باید از شینه استفاده شود این تابلو معمولاً در دورنگ RAL7035 و RAL7032 تولید می‌شود. از این دو رنگ RAL7035 روشن‌تر است.

تابلو برق صنعتی سیواکن (Sivacon)

تابلو‌های طرح سیواکن یکی از پرکاربردترین انواع تابلو برق است و برای نصب به فضای بزرگی احتیاج دارد و تمامی تابلو‌ها از طریق شینه‌ها به هم کوپل الکتریکی می‌شوند. فیدر‌های خروجی که برای تغذیه مصرف کننده‌ها وجود دارد با عنوان کشو شناخته می‌شود و هر کشو باری را تغذیه می‌کند.

این بار می‌تواند برق ورودی موتور، روشنایی یا تغذیه یک تجهیز الکتریکی باشد. بیشتر در مراکز پر مصرف با آمپراژ‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد معمولا برای کارخانجات بزرگ، پست‌های برق، نیروگاه ها، مترو و مکان‌هایی که نیاز به مصرف کننده زیاد با آمپراژ‌های مختلف می‌باشد از لحاظ امنیت و کارایی استاندارد بالایی دارد. هر کشو برای خود یک تابلو کوچک به شمار می‌رود.

با توجه به نوع طراحی و نیاز واحد این کشو‌ها می‌توانند ساده یا موتوردار باشند؛ که در این صورت نوع کلید آن‌ها فرق می‌کند که نوع کلید موتور دار قابلت فرمان پذیری از اتاق کنترل را دارد. مونتاژ مکانیکی تابلو‌های سیواکن از پیچیدگی خاصی برخوردار است.

تفاوت اصلی تابلو برق سلول ریتال با سیواکن در این است که این تابلو از ساخت بسیار ساده تری بهره می برد و این ساخت ساده در نوع خود هم بسیار نکته مثبت و هم نکته منفی محسوب می شود. از طرفی شما به سبب ساخت ساده و قابل تغییر تابلو برق های فشار ضعیف ریتال می توانید چینش های مختلفی را برای آن در نظر بگیرد و این از نظر معماری ساختمانی بسیار می تواند حائز اهمیت باشد.

اما طرح سیواکن به سبب این که دوست دارد امنیت بیشتری از جانب نیروی برق و همچنین تنظیم و اصلاح ضریب درست تری داشته باشد از این رو ساخت پیچیده تری را در نظر می گیرد. البته به نظر می آید که تابلو برق های سلول ریتال  به سبب این که برق فشار ضعیف را اصلاح و توزیع می کند نیازی ندیده است که بیش از اندازه به آن توجه کند. تابلو برق سلول ریتال برای مکان هایی مناسب است که دستگاه ها حساسیت بالایی نسبت به نوسانات احتمالی نداشته باشند و چند درصد تغییرات را قبول کنند.

 هرچه دستگاه ها حساس تر و مکان امنیتی تر باشد به نظر بهتر است از طرح سیواکن استفاده کرد. با این حال نظر مهندس برق و کارشناس ساختمان شماست که می تواند مشخص کند چه نوع تابلو برقی برای شما و نیاز شما مناسب است. اما یادتان باشد، هیچگاه این موضوع را ساده ندانید و سعی کنید در انتخاب خود همه جوانب را بسنجید.

تابلو برق های Metal Enclosed

تابلو برق صنعتی وسیله ای الکتریکی است که برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد و مواردی اعم از کنترل توزیع برق، تابلو بانک خازنی، حفاظت موتور و غیره برخی از این کاربردها هستند. این سیستم بسته به سطح ولتاژ و جریان و محل نصب دارای انواع مختلفی است. یکی از طرح های مرسوم تابلو برق صنعتی، تابلو برق متال انکلوزد (Metal Enclosed) یا محصور فلزی است.

تابلو برق متال انکلوزد اساساً دارای یک بدنه فلزی ایستاده است. این دستگاه دارای سه محفظه است. محفظه جلویی برای قرارگیری کلید برق یا مدار شکن، محفظه بالایی برای مونتاژ باس بار و محفظه پشتی که برای اتصال ترانسفورماتور جریان و کابل ها مورد استفاده واقع می شود.

به طور کلی تابلو برق متال انکلوزد یا محصور شده فلزی دارای محفظه هایی با پارتیشن های فلزی است که برای اتصال به زمین طراحی شده اند. از این رو به آن تابلو برق روکش فلزی نیز می گویند. اگرچه برخی از این تابلوهای برق ممکن است دارای یک یا چند پارتیشن غیرفلزی نیز باشند. در این صورت به این تابلوهای متال انکلوزد، تابلوهای کشویی یا محفظه ای می گویند.

این نوع تابلو برق به گونه ای طراحی و ساخته شده است که عملیات عادی، تعمیر و نگهداری تابلو برق و بازرسی آن بسیار آسان و ایمن قابل انجام باشد. تمامی قطعات در این طرح، به راحتی قابل تعویض هستند. یکی دیگر از ویژگی های اصلی تابلو محصور فلزی این است که باید یک آرایش مناسب اینترلاک در بین اجزای مختلف آن وجود داشته باشد تا از ایمنی و عملکرد آن اطمینان حاصل شود.

به منظور حصول اطمینان از حداکثر ایمنی تابلوهای متال انکلوزد، ضروری است که نکات زیر رعایت شوند:

1-کلید برق یا مدارشکن را نمی توان از سیستم خارج کرد یا از محفظه آن بیرون کشید مگر اینکه در حالت OFF باشد.

2-جدا کردن قطع کننده مدار (مدار شکن) از باس بار غیرممکن است، مگر اینکه در وضعیت OFF باشد.

3-عملکرد CB غیرممکن است، مگر اینکه در موقعیت سرویس، ایزوله، اتصال به زمین شده و یا خارج شده از محفظه باشد.

4-روشن کردن کلید مدار در موقعیت سرویس آن غیرممکن است، مگر اینکه مدار کمکی به آن وصل شود.

تابلو برق صنعتی Metal Clad

نوع تابلو برق از محفظه های مختلفی تشکیل شده است که این محفظه ها از یکدیگر جدا شده اند. این ویژگی باعث می شود که خطا در یک قسممت از سیستم باعث بروز ایراد در قسمت های دیگر نشود. چنانچه به یک قسمت از مدار آسیب وارد شد، سایر قسمت های مدار در امان باشند و نیز عیب یابی سریعتر انجام شود.

تابلو برق های Compartment Type

این نوع تابلو برق ها تابلو های معمولی هستند که که در آن ها بخش بندی وجود ندارد و تمام قطعات در یک محفظه بسته قرار می گیرد.

تابلو برق کشویی (Withdrawable)

امروزه در اکثر صنایع بدلیل هزینه های بالای مربوط فضای اختصاص یافته برای اجرای پروژه، سعی شده تا از فضای مذکور حداکثر استفاده بشود که این یکی از دلائل استفاده از تابلوهای کشویی می باشد. از مزایای آن این است که تعداد فیدرهای زیاد با مدارات کنترلی حجیم را می توان در یک سلول قرار داد. همچنین در موقع تعمیر و نگهداری به آسانی می توان فیدر مورد نظر را از سلول خارج نمود و فیدر رزرو یاSPARE آن را داخل سلول قرار داده و امکان تعمیرات سریع در حداقل زمان قطعی فیدر را فراهم ساخت.

 تابلو برق کشویی به زبان خیلی ساده این دسته از تابلوها نوع پیشرفته تابلوهای مدولار هستند ، به گونه ای که در این دسته از تابلوهای برق هر مدول به صورت کشویی متحرک می باشد .انواع تابلو برق های کشویی (WITHDRAW ABLE) در زیر آمده است:

 

1-تابلو های کنترل موتورها ((Motor Control Center(MCC)

تابلو برق کشویی به زبان خیلی ساده این دسته از تابلوها نوع پیشرفته تابلوهای مدولار هستند ، به گونه ای که در این دسته از تابلوهای برق هر مدول به صورت کشویی متحرک می باشد .

2-تابلو های مرکز قدرت(Power Center)

این تابلوها برای تغذیه تابلوهای MCC استفاده می شوند و یک تابلوی توزیع است و میتواند چند تا تابلوی MCC را تغذیه کند در این تابلو ها کلیدها بیشتر از نوع هوایی هستند و از پست اصلی استفاده می شوند.

3-تابلو برق ها ی ما‍‍ژولار

نوع پیشرفته تابلوهای فیکس ایستاده است. هر فیدر به شکل یک ماژول در تابلو برق نصب شده است و به وسیله یک صفحه فلزی از فیدر بالایی و فیدر پایینی خود جدا می شوند و از لحاظ دسترسی به سر کابل به دو نوع کلی تقسیم می شوند:

4– دسترسی از پشت

در این حالت دسترسی به تابلو برق از پشت دستگاه است.

5– دسترسی از جلو

در این حالت معمولا در کنار درب اصلی تابلو درب کوچکی به نام درب کناری تعبیه شده و اتصالات کابل ها به فیدرها از طریق این درب انجام میشود این نوع سلولها را از لحاظ محل ورود سر کابل های ورودی وخروجی میتوان به ورود از بالا و ورود از پایین تقسیم نمود.

تابلو برق های رک (Rack)

تابلو برق هایی هستند به صورت قفسه بندی شده و محفظه های اندازه گیری،الکترونیکی،کنترلی ومخابراتی و…روی آن ها نصب می شود. این تابلوها معمولا به صورت قطعات مجزا هستند که باید بنا به نیاز و نحوه کاربری آن مونتاژ گردند.

تابلوهای سویینگ (Swing)

تابلو برق های Swing نوعی از تابلوهای Rack هستندکه دارای درب متحرک می باشد و مزیت آن این است که پشت تجهیزات آن قابل رویت است و دسترسی به پشت تجهیزات فراهم است این مدل بسیارگران است و درب آن هم شیشه ای است.

انواع تابلو برق صنعتی به لحاظ مکان نصب

این تابلوهای برق نسبت به سرپوشیده بودن واحدهای صنعتی به دو دسته تقسمیم می‌شوند:

1-داخلی(indoor).

2-فضای باز(out door).

انواع تابلو برق صنعتی به لحاظ نحوه نصب

این تابلو ها را نسبت به کاربرد، حجم تجهیزات داخلی و ارتباط آن با دیگر دستگاه‌ها به سه سه دسته تقسیم می شوند:

1-تابلو های ایستاده.

2-تابلو برق های صنتعی دیواری.

3-تابلو برق کنسولی.

اجزای تشکیل دهنده تابلو برق صنعتی

تابلوهای برق صنعتی از تجهیزات الکتریکی، قطعات یدکی و لوازم جانبی ایمنی مختلفی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.

تجهیزات الکتریکی تابلو برق صنعتی

کلیه لوازم الکتریکی که در مدار قرار می‌گیرند و وظیفه ی هر کدام بر عملکرد تابلو و تجهیزات برقی دیگر تاثیر دارد.

 

کلید

کلید یا سوئیچ  به علت عدم توانایی قطع جریان اشتباه فقط به منظور ­قطع و وصل کردن ساده مدار مورد استفاده قرار می­گیرند.کلید ها به دو دسته کلی تقسیم ­می شوند.

کلید هوا

اتصالات آن در هوا برای برقرار کردن اتصال در زمان وجود بار الکتریکی انجام می پذیرد.کلید ها دارای شاخک هایی برای کنترل جرقه حاصل و جلوگیری از ایجاد خرابی است. ازجمله ی این کلید ها کلید AIR BREAK و کلید ایزولاتور را میتوان نام برد.

کلید روغنی

این کلید ها از روغن عایق به عنوان یک ماده دی الکتریک برای خاموش کردن قوس و قطع مدار استفاده می کند. معمولاً از روغن ترانس به عنوان روغن عایق به علت قدرت دی الکتریک بهتر نسبت به هوا مورد استفاده قرار می­گیرد.

فیوز

فیوز یک تکه سیم کوتاه در مدار های سری است که اگر جریانی بیش از اندازه از آن عبور کند ذوب می شود. در هنگام اتصال کوتاه و یا اضافه بار جریان از طریق المنت فیوز به بیشتر از ظرفیت معین خود افزایش می یابد.

مدار شکن ها

مدار شکن در شرایط عادی به صورت دستی یا با ریموت و در شرایط وجود خطا به صورت خودکار می­تواند مدار را باز و بسته کند. برای عملکرد خودکار مدار شکن در شرایط خطا یک مدار رله ای نیز در کنار مدار شکن قرار می گیرد.

 

 

رله های حفاظتی

رله قطعه تشخیص خطاست که با ارسال سیگنال اطلاعات لازم را برای قطع مدار را اختیار مدار شکن قرار می­دهد. هنگامی که خطا رخ می دهد اتصالات رله بسته و پیچک لغزش مدار شکن انرژی می­گیرد تا اتصالات مدار شکن را باز و المنت های سیستم برق رسانی را قطع کند.

سرج ارستر

سرج ارستر برای محافظت از تجهیزات ایستگاه برق در برابر بالا رفتن موقت ولتاژ، شوک رعد و برق، شوک قطع و وصل مدار و افزایش ولتاژ سریع و کوتاه استفاده می شوند.

کنتاکتور

کنتاکتور یکی از پرکاربرد ترین تجهیزات تابلو برق صنعتی است که با اتصال یک جریان کوچک در ورودی، یک جریان بزرگتر در خروجی را قطع و وصل می کند. کارکرد خاص کنتاکتور، عمل قطع و وصل مدار قدرت با دریافت سیگنال از مدار فرمان بجای انجام آن با کلید به صورت دستی است.

بی متال

بی متال یک قطعه تشکیل شده از تو فلز غیر همجنس با ضریب انبساط متفاوت به هم متصل است که به عنوان و یک نوع رله حفاظتی جهت کنترل جریان موتورهای الکتریکی بکار می رود. بی متال تابلو برق های صنعتی المان مهمی در دستگاه های الکتریکی هستند که وظیفه ی اصلی آن ها محافظت در مقابل خطرات و خطاهای احتمالی در سیسستم برق رسانی است.

رله

رله یک نوع کلید الکترومکانیکی سریع است که با ایجاد یک میدان مغناطیسی، جریان الکتریکی بسیار کم را برای تجهیزاتی با جریان بالا را راه‌اندازی و کنترل می کند. رله ها از تجهیزات پرکاربرد و اصلی در ساخت تابلو برق های صنعتی هستند.

 

 

وسایل اندازه گیری

قطعاتی که برای محاسب پارامترهای متغیر مدار نصب می شوند. مانند آمپرمتر، ولت متر، وات متر، فرکانس متر و کسینوس متر.

ترانس جریان

ترانس جریان یکی از تجهیزات پرکاربرد در زمینه ی طراحی تابلو برق های صنعتی است که نقش تبدیل جریان و جداسازی الکتریکی به منظور تسهیل اندازه گیری، حفاظت، کنترل و ایجاد جریان نسبتاً یکنواخت را دارد. در واقع ترانسفورماتور جریان، ابزاری است که بر اساس اصل القای الکترومغناطیسی جریان زیادی را در سمت اصلی به یک جریان کوچک در سمت ثانویه تبدیل می کند.

سیم  و کابل

برای برقراری ارتباط بین اجزای مختلف تابلو از هادی ها در شکل سیم و یا کابل استفاده می شود.

شینه

شینه از اجزای اصلی یک تابلو برق صنعتی است که وظیفه ی برق رسانی بجای کابل را در تابلو برق های صنعتی بر عهده دارد. از شینه ها برای انتقال جریان برق بسیاز زیاد به جای کابل ها در تابلو از شینه یا شمش مسی استفاده می شود.

طلق

یک ورق پلاستیکی که به عنوان عایق الکتریسیته برای محافظت از تماس با شمش (شینه) های انتقال برق مورد استفاده است.

کلید حرارتی

جهت روشن و خاموش کردن موتور، هم چنین محافظت از موتورها در زمان راه اندازی و کار، در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه، به کار می رود. این کلید که در بازار با نام کلید حرارتی-مغناطیسی نیز شناخته می شودکه در مواقع بروز اتصالی به صورت خودکار عمل می کند. در واقع کلید حرارتی قطعه ای است که هم کار فیوز و هم کار بی متال را انجام می دهد.

کنتاکت کمکی

کنتاکتور کمکی به صورت مجزا روی کنتاکتور نصب می شود چرا که بعضی از کنتاکتورها تیغه های NO و NC را ندارند به همین دلیل باید این قطعه را به صورت مجزا تهیه و روی کنتاکتور نصب شود. کنتاکتور های اصلی معمولا جریان600 آمپر و یا حتی بالاتر از این مقدار را می توانند تحمل کنند به همین دلیل از آن ها در مدار قدرت استفاده می شود. در واقع قطعه ای است که روی کلیدهای حرارتی نصب می شود و در صورت قطع کلید حرارتی به اپراتور هشدار می دهد.

سافت استارتر

وسیله ای برای راه اندازی نرم موتورهاست که در برخی از تابلوهای برق صنعتی که برای سیستم راه اندازی الکترووتور طراحی شده مورد استفاده قرار می گیرد.

وارنیش (Cable Varnish)

عایق الکتریسیته برای جلوگیری از اتصال ناخواسته بین اجزا و شینه ها

سی تی(Current Transmitter)

برای کنترل جریان در بخش های مختلف تابلو برق استفاده می شود.

ترمینال

ترمینال فرمان میکروسوئیچ ها و سنسورها را فعال می کند و اطلاعاتی را به تابلو برق انتقال می دهد.

گلند

عبور کابل از داخل گلند به منظور محافظت از کابل  و عایق اتصال با بدنه استفاده می‌شود.

مقره

مقره عایقی است که شمش را به بدنه اتصال داده و آن را نگه داشته است.

 

تایمر

با زمان مشخص و دلخواه ارتباط بین اجزا را قطع یا وصل می کند.

اینورتر

اینورتر یکی از تجهیزات پر کاربرد است که از طریق فرکانس دور الکتروموتور را کنترل می کند.

تجهیزات غیر الکتریکی تابلو برق صنعتی

این تجهیزات از لوازم غیر الکتریکی جهت اتصالات و نگهداری قطعات الکتریکی داخلی تابلو برق صنعتی استفاده می شود.

محفظه

تمامی اجازا و تجهیزات در داخل یا بر روی بدنه­ی تابلو برق نصب می­شود.محفظه­ ها از جنس ها مختلف فلزی و پلاستیکی ساخته می شوند.

پیچ و مهره های اتصال

به منظور کارگذاری تابلو برق های صنعتی و نصب سایر تجهیزات در داخل آن از پیچ و مهره های مخصوص با آلیاژ های مختلف استفاده می شود.

طلق

برای محافظت از تماس با شمش (شینه) های انتقال برق ورق های طلق که خاصیت غیر هادی دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

ریل مینیاتوری

برای جاگذاری و ثابت نگهداشتن تجهیزات داخل تابلو برق صنعتی  از انواع ریل استفاده می­شود.

داکت شیاردار

داكت شیار دار با داشتن شیارهای موجود این امكان را ایجاد می­كنند که در مكان های مورد نظر به راحتی كابل ها را عبور دهیم.

کفپوش عایق برق

نوعی عایق نارسانا که روی زمین اطراف تابلو برق های صنعتی جهت قطع اتصال به زمین کار گذاشته می شود.

کاربرد کفپوش عایق برق

کفپوش عایق برق نوعی ورق پلیمری نارسانا است که با قطع اتصال به زمین در محیط های خطرناک برقی جهت جلوگیری از برق گرفتکی کاربرد دارد.

علت برق گرفتگی

حداكثر ولتاژ بی خطر برای انسان در شرایط نرمال در فركانس 50 هرتز در برق متناوب یا 50 ولت و با برق مستقیم یا DC در 120 ولت است. درواقع برق گرفتگی زمانی ایجاد می شود که بدن به قسمتی از مدار الکتریکی را تشکیل دهد که این در صورتی اتفاق می افتاد که انسان بدون تجهیزات عایق و به زمین متصل باشد که به عناون مثال شایع ترین نوع برق گرفتگی در صنایع بر اثر پدیده  ولتاژگام است.

پدیده ی ولتاژ گام

ولتاژ گام اختلاف ولتاژ مابین دو پای انسان است که در نزدیکی یک جسم دارای انرژی روی زمین ایستاده است. پدیده ولتاژ گام هنگامی رخ می دهد که شخصی هنگام راه رفتن یا ثابت در محدوده رسانایی یک جسم ظ روی زمین مانند پست ها و تابلو های برق، دکل های برق، سیم فشار قوی لخت افتاده روی زمین یا حتی محل برخورد صاعقه باشد.